In dit bericht is de volledige beschouwing te lezen zoals opgedragen door ABL tijdens de raadsvergadering waar de kadernota 2025 werd behandeld op 04 juli jl.
Voorzitter,
Op de eerste plaats onze dank aan iedereen die heeft bijgedragen aan deze kadernota. Door de financiële onzekerheden vanuit het Rijk moeten we voorzichtig zijn met onze plannen. Dat zijn we al jaren gewend, maar nu nog meer dan anders. Gelukkig staat onze gemeente zowel financieel als qua leefbaarheid er goed voor. Samen moeten we ons best blijven doen om dit overeind te houden. Voor nu en vooral voor later, voor onze jeugd.
Programma 1; Burger en bestuur
Volgend jaar bouwen we door, samen met dan een nieuwe burgemeester. Dat 21 personen interesse hebben getoond, bevestigt ook hier de aantrekkelijkheid van Laarbeek en maakt ons trots. Laarbeek staat stevig op de regionale kaart als constructief, initiatiefrijk en heerlijk om te wonen en werken. En dat willen we vasthouden.
De laatste landelijke verkiezingen hebben de verhoudingen in de politiek nogal opgeschud, met de zojuist gepresenteerde nieuwe regering als gevolg. Wat dit exact gaat betekenen voor onze gemeente zal gaan blijken. En natuurlijk brengt het onzekerheden met zich mee. Maar ook nieuwe kansen. De veerkracht en de sociaal hechte structuur van Laarbeek hebben we hierbij nodig. De vele lastige dossiers zijn er namelijk nog steeds. Die lossen we niet zomaar even alleen in Laarbeek op.
Dat landelijk het armoedebeleid en ook sport- en culturele voorzieningen onder druk komen te staan, baart ons zorgen. Juist de mensen met een wat smallere beurs raakt dit het hardst. Dat past niet in onze visie van een sociale en hechte gemeenschap waar we in Laarbeek op inzetten. Blijft dat houdbaar als landelijke steun afneemt?
Programma 2; Veiligheid
Veiligheid moet altijd een speerpunt zijn binnen onze gemeente. Zonder het gevoel van veiligheid is het onmogelijk om prettig hier te wonen. Duidelijk zichtbaar en vooral makkelijk aanspreekbare handhavers op straat. Dus meer de auto uit en de wijk in. ABL heeft de laatste jaren hier al vaak om gevraagd. Kan de portefeuillehouder aangeven hoe zich dit ontwikkelt? Opvallend blijft dat Laarbeek met gemiddeld veel meer woninginbraken te maken heeft dan andere gemeenten van gelijke omvang. We vragen hierbij om een analyse van deze cijfers voor Laarbeek. De laatste jaren is er veel aandacht besteed aan handhaving, wij verwachten dat straks ook weer van onze nieuwe burgemeester.
Programma 3; Woon- en leefklimaat
We kijken uit naar de omgevingsvisie kernen. Een eerste aanzet hiervoor is al gemaakt. We zien daarin mooie stappen in het verbeteren van de leefomgeving en behoud van wat ons dierbaar is. Dat enkele kleine bedrijventerreinen stap voor stap overgaan naar woningbouw, waarbij bedrijven zich concentreren op de grotere bedrijventerreinen, vinden we een goede ontwikkeling.
De vraag naar met name betaalbare woningen en sociale huurwoningen is groot. Starters krijgen het namelijk steeds moeilijker. Deze verdienen nog meer aandacht vanuit de gemeente. Mede door de schaalsprong binnen de MRE regio, wat de vraag naar woningen verder vergroot. Met toenemende bouwkosten is deze uitdaging niet gemakkelijk maar wel noodzakelijk.
De ongelijkheid in de verdeling van de woningbouwplannen over de kernen verdient meer aandacht. Waar in Beek en Donk flink wordt gebouwd en ook Mariahout grootschalige uitbreiding tegemoet ziet, blijven Aarle-Rixtel en Lieshout hierin achter. Naar verhouding wordt hier heel weinig gebouwd, vooral voor de jeugd die graag in deze kernen wil blijven wonen. In het woningbouwonderzoek kwam dit goed naar voren, maar we zien dit nog onvoldoende terug in onze plannen. Wij pleiten daarom om voor Lieshout en Aarle-Rixtel te kijken naar extra uitbreidingsmogelijkheden. Het verder verdichten van de kernen door groen op te offeren vinden we ongewenst.
We zijn tegen de voorgestelde vertraging van de vergroting van de biodiversiteit in het groenbeheerplan. Omdat dit hard nodig blijft dienen we hiervoor een amendement in.
In tegenstelling tot in andere gemeenten, is groei van het aantal inwoners geen doel, wél het bouwen van voldoende woningen voor onze eigen inwoners. Het is jammer dat door ondermeer bezwaarprocedures het lang duurt voordat reeds bekende bouwplannen worden gerealiseerd. Graag meer energie in dat deze plannen écht starten. Stop onze schaarse capaciteit in kansrijke plannen, met aantrekkelijke aantallen. Blijf in gesprek met onze buurtgemeenten die wel kiezen voor een schaalvergroting, aangezien ook dat z’n invloed heeft op Laarbeek.
De recente verkeersongevallencijfers zijn alarmerend. Denk hierbij aan de rotonde Deense Hoek, kruising Bavariabrug en de N279. Evenals het uitblijven van een oplossing bij de Beekse Brug. Het duurt te lang. Je zou er een liedje over kunnen schrijven. Dat de Provincie recent verkeersveiligheid weer een topprioriteit heeft gemaakt vinden we een uitstekende kans om onze verkeersveiligheidsproblemen binnen de Provincie beter op de agenda te krijgen. Met een motie vragen we daarom het college hier actief mee aan de slag te gaan.
De recent verschenen concepten van de integrale verkeersvisie voor Laarbeek sluiten hier goed op aan. ABL vindt echter dat er nog veel werk aan de winkel is voor deze verkeersvisie. Het streven naar meer openbaar vervoer en meer op de fiets sluit mooi aan bij de ambities van deze regio, maar zal de problematiek in Laarbeek niet oplossen. Autoverkeer blijft in onze omgeving noodzakelijk, dat is ook erkend in de mobiliteitsvisies. Het onaantrekkelijk maken van sluiproutes om de leefbaarheid te vergroten is natuurlijk een goede maatregel, maar deze sluiproutes zijn er niet voor niets. Het verkeer moet ergens terecht, omdat oplossingen zoals de robuuste randen en de N615 nog ver weg zijn. We kunnen niet de boel op slot gooien zonder een goed alternatief te bieden. En het oplossen van het ene knelpunt mag niet leiden tot nieuwe knelpunten. Zo ook de voorgestelde proef met het afsluiten van de Laarbrug. Logisch geredeneerd vanuit de fiets, maar niet goed bekeken met betrekking tot de alternatieve routes voor het autoverkeer. Hiervoor dienen wij daarom een motie in.
Programma 4; Economie en werkgelegenheid
Het gaat onze regio economisch voor de wind. De metropoolregio Eindhoven staat op de kaart en is inmiddels ook top prioriteit in Den Haag met de operatie Beethoven. De groei in onze regio zal het komende decennium fors zijn, vooral aan de westzijde van Eindhoven. Ondanks dat we in de peelregio in de luwte lijken te liggen van Eindhoven, gaan we deze groei ook hier zeker merken. Kleinere gemeenten moeten meer hun stem laten horen en deel uitmaken van de besluitvorming. Dat afgelopen periode de Peel zich duidelijker heeft geprofileerd is daar een mooie start van.
We willen de focus binnen de metropoolregio verbreden naar de sociale kant van de groei. Woningbouwplannen en mobiliteit voeren de boventoon, maar de bijbehorende voorzieningen zijn minstens zo belangrijk. ‘Vitale kernen als hefboom voor groei’ of ‘groei als hefboom voor vitale kernen’. Er is geen wetenschappelijke volgorde hierin, een zogenaamde “kip of ei” discussie. Beiden hebben elkaar dus nodig. Het containerbegrip ‘brede welvaart’ zullen we concreter moeten maken. Wat hebben we nodig in onze kernen om vitaal te blijven? Misschien is de zwembad discussie wel een mooi voorbeeld voor deze overweging. Daarom moeten we onze inwoners goed meenemen in begrijpelijke taal, zodat er draagvlak is bij lastige keuzes.
Nogmaals willen we benadrukken dat we meer de verbinding moeten zoeken met onze buurgemeente Meierijstad. Kan het college aangeven welke concrete stappen hierin worden gezet?
Het alternatief openbaar vervoer willen we verder uitdiepen in de regio en hier aansluiting zoeken met de andere omliggende gemeentes. We moeten ons gezamenlijk sterk maken voor een systeem van openbaar vervoer, wat echt meerwaarde biedt voor zowel de stad als ook de omliggende dorpen. Een hoge frequentie en goed voor- en na-vervoer zijn hierin de kernpunten om gebruik van openbaar vervoer aantrekkelijk te maken. Juist de zeer lange termijnvisie ontbreekt.
Programma 5; Gezondheid, welzijn, zorg en onderwijs
Ondanks de onhoudbare stijging van de kosten in het sociale domein, moeten we zorgen dat er ruimte blijft voor preventie en voorliggende voorzieningen. Evenals dat er ruimte blijft voor inwonerinitiatieven. Deze initiatieven kunnen op lokaal niveau veel betekenen en zorgen voor een betrokken en veerkrachtige gemeenschap. Zoals de positieve geluiden over de huiskamers en de ontwikkelingen rondom het Ontmoetingscentrum. De verenigingskracht van Laarbeek is hierbij van onschatbare waarde.
Een gezonde en inclusieve samenleving, waarin iedereen de zorg en ondersteuning krijgt die hij of zij nodig heeft, tegen een betaalbare prijs.
Extra aandacht vragen we voor de huisartsenzorg die nog meer onder druk komt door bevolkingsgroei, vergrijzing en diverse woonzorginitiatieven. Hoe denkt het college dit te blijven beheersen?
Programma 6; Financiën en bedrijfsvoering
Financieel zijn ook wij sterk afhankelijk van het gemeentefonds. Met hierbij het zelf scherper begroten kunnen wij prima instemmen, zolang het realistisch en uitlegbaar is. Daarom stellen we met een motie voor om te onderzoeken op welke wijze we onze leges meer kostendekkend kunnen maken. Het verder verhogen van OZB dan de inflatiecorrectie is nu geen optie voor ons.
Tenslotte vragen we het college welke mogelijkheden er zijn om voor de BCF verrekening structureel meer baten op te nemen in deze kadernota. Nu lijkt het ons te voorzichtig. Mogelijk dienen we hiervoor een amendement in, om extra ruimte te creëren voor burgerinitiatieven.
Voorzitter, tot zover in eerste instantie.
Fractie Algemeen Belang Laarbeek
Ruud Fransen
Maikel Sanders
Bas van Sinten
Ron Verschuren
