Een mooi kort gemaaid gazon en een mooi soortgelijk plantsoen is veelal jaren het beeld geweest van goed beheerd openbaar groen. De tijdgeest is echter veranderd en dat vergt best wat van ons om het beeld van openbaar groen te veranderen. Het klimaat en biodiversiteit vragen een andere aanpak van groenbeheer wat een ander straatbeeld tot gevolg heeft. Wat voor de een logisch is, kan voor de ander een rommelige aanblik zijn. De nieuwe aanpak van het groenbeheer is recent in een nieuw groenbeheerplan voorgelegd aan de gemeenteraad.
Het onderhoud van openbaar groen kan binnen onze kernen de tongen los maken. Zeker in groeizame periodes worden er regelmatig klachten gehoord over gebrek aan onderhoud. Binnen onze gemeente wordt gewerkt met vaste cyclussen van onderhoud, bijvoorbeeld het aantal keren per jaar dat het gras gemaaid wordt. Deze cyclus is afgestemd op ervaringen uit het verleden. Maar onze seizoenen veranderen. In periodes dat het relatief warm is en toch veel regen valt betekent dit erg groeizaam weer voor groen. Het beeld gaat dan al snel veranderen van mooi groen naar overlast gevend groen en slordig groen. Er zou eigenlijk direct onderhoud gepleegd moeten worden, maar dat is niet zo makkelijk als het schema hier niet op is ingericht. Maar dat is nog niet het grootste issue.
Zo hebben we de afgelopen jaren ervaren met het veranderende klimaat dat er meer en hetere dagen voorkomen. Deze gaan gepaard met lange droge periodes. Om hittestress maar ook verdroging tegen te gaan is het belangrijk hier het openbaar groen op af te stemmen. Naast klimaatverandering speelt ook de afname van de biodiversiteit. De afname van biodiversiteit kent meerdere oorzaken en dient daardoor op meerdere fronten aangepakt te worden. Een van de mogelijkheden om biodiversiteit te bevorderen is het diverser maken van soorten beplantingen. Naast tuinen en akkerranden ligt hier ook een flinke taak voor ons openbaar groen om hier een bijdrage aan te leveren.
Openbaar groen inzetten tegen hittestress, opgewassen tegen droogte en voor biodiversiteit vergt een andere manier van beheer en een diverse vorm van beplanting. Het is daarom noodzakelijk om ons openbaar groen hier op in te gaan richten. Eind 2022 heeft de gemeenteraad besloten om een jaarlijks budget beschikbaar te stellen om ons openbaar groen stapsgewijs om te gaan vormen. Onze kernen worden hiervoor in gebieden geknipt waar groengebieden aangepast gaan worden.
Binnen onze kernen wordt daarbij onderscheidt gemaakt tussen ‘belevingsgroen’, ‘basisgroen’ en ‘natuurlijk groen.’ Bij belevingsgroen moet gedacht worden aan onze mooie plekken in de gemeente zoals een dorpsentree, een centrumvoorziening en een bijzonder park. Dit wordt intensief onderhouden en dat blijft zo. Het basisgroen betreft vooral groen in de woonwijken. Voornamelijk dit groen wordt omgevormd naar biodivers en krijgt andere beplanting en een andere manier van onderhoud.
De veranderingen van het basisgroen naar biodivers groen is niet voor iedere situatie gelijk. Per omvorming zal gekeken worden wat nodig is op die plek. Is er bijvoorbeeld al een grote mate van diverse beplanting dan zal dat grotendeels in stand blijven. De voornamelijk zichtbare wijzigingen zal het omvormen van gras zijn naar een bloemrijker mengsel en het minder intensief maaien hiervan. Dit betekent dat gras vaak langer zal zijn dan men gewend is. Langer en bloemrijker gras is een enorme impuls voor de biodiversiteit en daarnaast zorgt langer gras voor meer verkoeling.
De noodzaak voor de biodiversiteit en aandacht voor hitte wint langzaam terrein. Dat ons openbaar groen hier een belangrijke bijdrage aan levert zal niet zomaar bij eenieder opwegen tegen een ander aanblik van het groen. Het is daarom belangrijk dat we inwoners blijven meenemen in het omvormingsproces. Dit gaat vooral om het informeren over de noodzaak waarom we dit doen maar zeker ook ruimte voor wensen van de omgeving mits dit past binnen het overkoepelende beleid en onderhoud.
Als ABL hebben we met zowel het groenbeheerplan als de omvorming van het openbaar groen ingestemd omdat we het belangrijk vinden dat we de verantwoordelijkheid naar de toekomst blijven nemen, ook bij tegenwind. Het omvormen van het groen is een langjarig proces over een periode van 15 jaar. We vinden het daarom belangrijk dat, na de eerste omvormingen en gewenningsperiodes, er een goede evaluatie plaatsvindt en bijgestuurd wordt waar nodig. Daar zullen we kritisch op blijven.
De suggestie vanuit de gemeenteraad dat het huidige onderhoudsplan voornamelijk gericht is op de kernen en niet op het buitengebied nemen we ter harte. We willen ook graag kijken welke kansen liggen in het buitengebied om wellicht met minder inspanning en kosten, meer te bereiken.
